Một cuộc khảo sát của Viện ISEAS-Yushof Ishak tại Singapore cho thấy: 50,5% số người được hỏi đã chọn Trung Quốc khi được hỏi ASEAN sẽ lựa chọn ai giữa hai siêu cường thế giới. Trong khi đó, chỉ 49,5% chọn Mỹ.
ISEAS nói rằng cán cân ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc trong khu vực giống như “chơi bập bênh”
Lần đầu tiên Bắc Kinh nhỉnh hơn Washington
Đây là lần đầu tiên Bắc Kinh vượt qua Washington kể từ cuộc khảo sát thường niên của viện này vào năm 2020. Trong khảo sát của Viện ISEAS-Yusof Ishak năm ngoái, 61,1% đã chọn Mỹ, 38,9% chọn Trung Quốc.
Cuộc khảo sát hàng đầu của tổ chức nghiên cứu này thăm dò ý kiến của những người thuộc khu vực công và tư nhân, cũng như các học giả và nhà nghiên cứu ở Đông Nam Á. Do đó, kết quả từ khảo sát thể hiện thái độ dễ thấy nhất của những người có vai trò lan truyền thông tin hoặc gây ảnh hưởng đến chính sách về các vấn đề trong khu vực.
“Có vẻ đây là khởi đầu của một xu hướng, bởi đây là lần Trung Quốc thực sự vượt qua Mỹ. Tuy nhiên, nếu chúng ta xét các dữ liệu cơ bản, lại có thể giống chơi bập bênh hơn là xu hướng”, Danny Quah, hiệu trưởng Trường Chính sách công Lý Quang Diệu tại Đại học Quốc gia Singapore, phát biểu trong buổi hội thảo trực tuyến hôm 2-4.
Trong 10 nước ASEAN, khả năng liên kết với Trung Quốc thể hiện rõ nhất ở Malaysia với tỷ lệ 75,1%, tiếp theo là Indonesia với 73,2% và Lào với 70,6%. Cả ba nước này hưởng lợi lớn từ sáng kiến hạ tầng Vành đai & con đường và quan hệ thương mại mạnh mẽ với Trung Quốc.
Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của Malaysia trong hơn hơn một thập niên qua, với nhiều tỷ USD đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng. Năm ngoái, chính phủ Malaysia đã cho phép hãng xe Geely của Trung Quốc nắm giữ 49,9% cổ phần trong liên doanh với hãng xe nội địa Proton. Geely sẽ đầu tư khoảng 10 tỷ USD vào trung tâm xe hơi của Malaysia ở bang Perak phía tây.
Phản ánh mối quan hệ kinh tế bền chặt của Indonesia, Tổng thống kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Prabowo Subianto hôm 1-4 đã hội kiến Chủ tịch Tập Cận Bình tại Bắc Kinh trong chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của ông sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử. Năm ngoái, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đã khai trương tuyến đường sắt cao tốc đầu tiên trong khu vực do Trung Quốc hợp tác xây dựng. Trong khi đó, các công ty nhà nước Trung Quốc đang đẩy mạnh đầu tư vào cơ sở hạ tầng điện lực ở Lào.
Vị trí siêu cường của Mỹ bị suy giảm
Ngược lại, Mỹ đã chứng kiến sự suy giảm uy tín của mình với tư cách là siêu cường được ưa chuộng.
Washington nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ Philippines và Việt Nam với tỷ lệ lần lượt là 83,3% và 79%. Điều này phần nào phản ánh quan hệ căng thẳng giữa hai nước với Trung Quố.
Tuy nhiên, câu hỏi riêng liên quan đến chính sách Đông Nam Á của Washington tiết lộ rằng 38,2% cảm thấy mức độ can dự của Mỹ với Đông Nam Á đã giảm dưới thời chính quyền của Tổng thống Joe Biden, trong khi chỉ có 25,2% nói rằng mức độ này gia tăng.
Giám đốc điều hành Bonnie Glaser của Chương trình Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tại Quỹ German Marshall, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Mỹ, lưu ý rằng sự suy giảm niềm tin và nhận thức về việc giảm sự tham gia từ Mỹ là đáng chú ý. Bà cũng nói rằng hiệu quả của sự hiện diện của Mỹ là “một sự thất vọng”.
“Đông Nam Á kỳ vọng cao và mong muốn về sự tham gia của Mỹ, đặc biệt là các hình thức tiếp cận hay tham gia khác mà Mỹ thực sự là người đưa ra sáng kiến. Chẳng hạn như Khung hợp tác kinh tế Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (IPEF) do chính quyền Joe Biden đưa ra lại thiếu khái niệm tiếp cận thị trường, gồm giảm hoặc hủy bỏ các loại thuế quan”, bà Blaser nói.
Tuy nhiên, cuộc khảo sát cho thấy người dân Đông Nam Á không hề muốn chọn theo phe nào. Khi được hỏi ASEAN nên phản ứng thế nào trước sự cạnh tranh ngày càng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, chỉ 8% cho biết ASEAN phải lựa chọn giữa hai siêu cường vì giữ thái độ trung lập là không thực tế. 46,8% cho rằng khối này nên ưu tiên tăng cường khả năng chịu đựng và đoàn kết để chống lại áp lực từ cả Mỹ và Trung Quốc.
Các phát hiện khác của cuộc khảo sát bao gồm 59,5% số người được hỏi coi Trung Quốc là cường quốc kinh tế có ảnh hưởng nhất ở Đông Nam Á, vượt xa Mỹ với tỷ lệ 14,3%. Trong khi đó, 43,9% cho rằng Trung Quốc là cường quốc chính trị có ảnh hưởng nhất trong khu vực, so với 25,8% của Mỹ.
“Báo cáo là một tuyên bố rõ nhất về một thực tế là mọi người cho rằng Trung Quốc đã trở thành cường quốc kinh tế có ảnh hưởng nhất. Nhưng đồng thời cũng là mức độ lo ngại về mức độ ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc với khu vực thực sự là rất cao. Việc Trung Quốc được thừa nhận là có ảnh hưởng nhất không có nghĩa là ASEAN chấp nhận Trung Quốc, tương tự nếu đó là Mỹ”.
Cuộc khảo sát được thực hiện từ ngày 3-1 đến ngày 23-2, thu thập câu trả lời từ 1.994 người. Trong số những người được hỏi, 33,7% đến từ khu vực tư nhân; 24,5% từ chính phủ; 23,6% từ các học viện, tổ chức tư vấn và tổ chức nghiên cứu; 12,7% từ các tổ chức phi chính phủ và truyền thông; và 5,6% còn lại là từ các tổ chức khu vực hoặc quốc tế.
Theo Nikkei Asia
Ricky Hồ – BSA Media
