Nhiều doanh nghiệp của đảo quốc đang tìm kiếm những hợp đồng đầu tiên tại đặc khu kinh tế (SEZ) nằm sát biên giới của Singapore với tiểu bang Johor của Malaysia.
Johor đón khoảng 9 triệu lượt khách nội địa; hơn 16 triệu lượt du khách nước ngoài trong năm 2023, với hơn 80% là người Singapore trong năm 2023, theo Straits Times. Người dân đảo quốc thích đến Johor để nghỉ ngơi cuối tuần, giải trí, mua sắm… Nhiều người Singapore chọn mua nhà ở Johor, gửi con đến học trường quốc tế ở thủ phủ Johor Bahru, nhưng vẫn đi làm ở Singapore và lãnh lương cao…
Nay, Johor đang thu hút các doanh nghiệp Singapore.
Sức hút mới của thỏi nam châm
Hãng công nghệ nông nghiệp Archisen của Singapore có kế hoạch mở trang trại đô thị chuyên trồng rau tại Johor vào nửa cuối năm nay. Archisen đồng thời đang tìm kiếm năm địa điểm mở trang trại khác tại tiểu bang này. .
“Tài nguyên của Johor là một trong những điểm thu hút chính. Đất đai và lao động là những yếu tố sản xuất đầu tiên được doanh nghiệp quan tâm”, CEO Soo Wei Chieh của Liên đoàn Doanh nghiệp Singapore (SBF) nói với Nikkei Asia.
CEO Vincent Wei của Archisen nói rằng Archisen có thể mở rộng hoạt động kinh doanh tại Johor mà không cần sự hiện diện của đặc khu. “Nhưng động lực để xây dựng nhà máy ở Johor có thể không mạnh bằng động lực thúc đẩy mọi người thành lập trang trại tại đặc khu này”, vị CEO 42 tuổi nói.
Thỏa thuận thành lập Đặc khu kinh tế Johor – Singapore được ký hôm 7-1-2025, với nhiều mục tiêu cụ thể như thu hút 50 dự án và tạo ra 20.000 việc làm trong năm năm đầu tiên và 100 dự án trong 10 năm tới. Đặc khu này dự kiến sẽ đóng góp 28 tỉ đô la Mỹ hàng năm vào GDP của Malaysia trong 10 năm tới.
Với diện tích 3.571 km2 – gần gấp năm lần diện tích của Singapore, đặc khu kinh tế Johor đưa ra nhiều ưu đãi về thuê đất và giảm thuế. Nằm sát Singapore với nhiều tòa nhà chọc trời và thiếu không gian, Johor trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết đối với các doanh nghiệp Singapore, với nguồn quỹ đất đai dồi dào, tài nguyên phong phú và chi phí lao động thấp hơn.
Khu kinh tế đặc biệt Johor – Singapore tập trung phát triển các ngành công nghiệp như hàng không vũ trụ, thiết bị y tế, dược phẩm, hóa chất và điện tử. Các nhà lãnh đạo hai nước đều tin rằng đặc khu sẽ mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia.
Cơ quan Phát triển Đầu tư (IDA) của Malaysia đang đưa ra các ưu đãi nhằm thu hút các công ty đến SEZ. Chẳng hạn như thuế suất đặc biệt chỉ 5% trong thời hạn lên đến 15 năm đối với các khoản đầu tư sản xuất mới.
Singapore tin rằng sẽ được hưởng lợi lớn từ đặc khu này, bởi khả năng kết nối sẽ được cải thiện và hoạt động di chuyển qua biên giới của người dân và hàng hóa giữa hai quốc gia sẽ tăng lên. Mã QR và các biện pháp giúp việc qua lại biên giới hàng ngày thuận tiện hơn. Hệ thống tàu điện nhanh Rapid Transit kết nối Johor và Singapore dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2026.
Gần nửa năm trước khi đặc khu Johor – Singapore hình thành, một khảo sát của SBF công bố tháng 7-2024 cho thấy 93% doanh nghiệp Singapore xem Johor là điểm đến đầu tư hấp dẫn. Trong 160 doanh nghiệp Singapore mà SBF khảo sát, 50% đã thành lập nhà xưởng và đang hoạt động tại Johor.
Làn sóng “đa dạng hóa”…
Hồi tháng 2, hơn 180 giám đốc điều hành từ Singapore, bao gồm cả Wei của Archisen, đã tham gia chuyến đi tìm hiểu cơ hội làm ăn tại Johor do SBF tổ chức.
Tập đoàn bất động sản GuocoLand có trụ sở tại Singapore và công ty phát triển bất động sản UEM Sunrise của Malaysia đã ký thỏa thuận hợp tác trong tháng 2 để cùng phát triển các dự án sản xuất, giáo dục và du lịch tại đặc khu.
“GuocoLand sẽ mang theo kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển bất động sản và quản lý tài sản, cũng như sự hiểu biết về nhu cầu của các công ty từ Singapore, Malaysia và Trung Quốc muốn hiện diện tại đây”, CEO Cheng Hsing Yao nhấn mạnh.
Sở hữu phần lớn cổ phần của Khu công nghệ Nusajaya ở Johor, CapitaLand Development đang lựa chọn các đối tác mới nhằm xây thêm một khu công nghiệp nữa tại quận Kulai của Johor. Thỏa thuận mới dự kiến sẽ ký trong quí 3-2025.
Hồi tháng 2, ngân hàng United Overseas Bank (UOB) của Singapore đã công bố kế hoạch “Green Lane” với thủ tục tinh gọn cho các dự án đầu tư vào Johor. Khách hàng đầu tiên của UOB là hãng sản xuất pin Gold Peak Technology Group. Đặt trụ sở tại Hồng Kông, công ty này sẽ xây dựng một cơ sở nghiên cứu và sản xuất pin trị giá 150 triệu đô la Mỹ, dự kiến khai trương năm 2028.
Trong báo cáo công bố tháng 1-2025, các chuyên gia của ngân hàng Nomura dự đoán rằng các khoản đầu tư vào đặc khu sẽ giúp nền kinh tế Malaysia tăng trưởng 5,4% trong năm năm tới, so với mức 5,1% vào năm 2024. Họ cũng lưu ý rằng SEZ “có thể mở rộng cơ sở sản xuất và hệ sinh thái sản xuất của Singapore, giúp giảm tổng chi phí hoạt động và tăng khả năng cạnh tranh”.
Nhưng xu hướng các công ty đổ xô sang làm ăn ở Johor cũng khiến một số người lo ngại. Bởi trước đó, một số công ty đa quốc gia của Singapore hay các tập đoàn đa quốc gia đang đặt trụ sở chính ở Singapore bắt đầu muốn “đa dạng hóa” sản xuất và kinh doanh, chuyển bớt một số hoạt động hay các bộ phận chức năng sang các thành phố trong khu vực như Bangkok hay TPHCM và Hà Nội…
“Chúng tôi đang theo dõi mọi tác động mà SEZ sẽ mang lại. Các doanh nghiệp Singapore nói với chúng tôi rằng họ có ý định hoạt động ở cả hai nơi, Singapore và Johor”, Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Alvin Tan khẳng định tại phiên họp Quốc hội Singapore hồi tháng 2.
Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào, nhất là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, đều tin tưởng hay đủ khả năng điều hành song song các cơ sở sản xuất ở Singapore và Johor.
“Chúng tôi đã có một nhà máy tại Singapore”, theo lời CC Teng, cố vấn kinh doanh thuộc hãng sản xuất hệ thống thủy lực Latco Enterprises của Singapore, một công ty tập trung vào thị trường trong nước. “Chúng tôi không có kế hoạch mở rộng hoặc di chuyển. Trên thực tế, việc này rất tốn kém”.
Theo Nikkei Asia, Singapore Business Review, Straits Times, New Straits Times, CNA
Ricky Hồ / BSA Media
