Đùi heo muối jamón Tây Ban Nha ngậm mà nghe

    2750

    (Vietnamtimes)- Tiếng chóp chép kèm từng nhấn nhá đại loại “Wow… Ồ… À…” biểu lộ cảm xúc ngập tràn phê – tê – mê của những tín đồ ẩm thực đang hoan lạc trong không gian Bảo tàng Đùi heo muối (Museo del Jamón) – một điểm hẹn, cũng là nơi chứa đựng món “quốc túy” xứ bò tót – khiến tôi mê mẩn trong những ngày rong ruổi Tây Ban Nha.

    Ở Tây Ban Nha, jamón xuất hiện ở mọi nơi, từ nhà ga, bến tàu, lên đường phố, lui vào chợ, chen trong các Tapas bar… nên có cảm giác hễ chỗ nào chộn rộn đông vui là có jamón. Dân Tây Ban Nha lại gọi jamón theo phát âm bản ngữ thành “harr-mon”, nghe rất mời mọc và dễ gây tò mò.

    Không gian trưng bày đùi heo muối trong Bảo tàng Jamón

    Kỳ thực, jamón hiểu một cách giản đơn là đùi heo muối trong ít nhất chín tháng, sau đó được cắt lát thành từng phiến mỏng ăn mộc, hoặc kẹp cùng bánh mì, trộn với salad, nhấn nhá trong các món ăn chơi ở Tapas bar… Jamón chế biến kiểu gì cũng khiến vị giác của người thưởng thức phải một phen kinh động, bởi nó quá tuyệt, tuyệt từ hương vị đến hậu vị, lại dễ ăn, dễ cất giữ.

    Bởi thế, nếu hỏi dân Tây Ban Nha món ngon nào gần gũi và quen thuộc với họ nhất, jamón sẽ là câu trả lời. Jamón ở Tây Ban Nha đã vượt khỏi ranh giới của món ăn thuần túy để trở thành phong cách ẩm thực, xuất hiện nguyên tên trong phim như Jamón Jamón của đạo diễn Bigas Luna.

    Thực khách với bữa sáng nơi quầy bar của Bảo tàng Jamón ở Madrid

    Càng lang thang trong thế giới jamón ấy, càng ngộ ra nhiều điều thú vị.

    Những tiếp cận đầu tiên với jamón khiến tôi thực sự ấn tượng chính là ở chợ La Boqueria trên phố đi bộ La Rambla ngay trung tâm Barcelona. Ở khu chợ nhộn nhịp này, ngoài các loại sản vật địa phương với cây trái theo mùa, hải sản tươi sống, hạt và hoa trái sấy khô… có thêm một khu vực bán jamón với chuỗi các cửa hàng nằm san sát, đùi heo lủng lẳng, cái còn nguyên trên vách, cái yên vị trên chiếc giá đỡ (jamonera) để bàn tay thoăn thoắt lia dao của anh thợ bán jamón tách ra thành từng miếng thịt mỏng tang mời khách nếm thử.

    Lát jamón càng mỏng, đều, khi ăn càng cảm giác như tan trong miệng, giúp vị giác dễ cảm nhận được độ ngọt của thịt, béo ngậy của mỡ. Riêng công đoạn lát thịt jamón là cả một quá trình luyện “đao pháp” công phu, thợ bán thịt phải mất ít nhất một năm mới đủ tay nghề lát jamón bán cho khách.

    Đùi heo được đóng gói bắt mắt

    Dựa trên các thế của thớ thịt, kết cấu của lớp mỡ, người thợ lát jamón sẽ khéo léo dùng dao lạng từng lớp mỏng, vừa vặn cỡ ba ngón tay chụm lại, đủ cho một miếng cắn. Miếng jamón bao gồm phần thịt màu đỏ tươi là chủ đạo, xen tí mỡ trắng muốt, ăn kèm với các thứ bánh mì hoặc rau củ quả… đều hợp vị.

    Trên cung đường du lịch lý tưởng ở Tây Ban Nha, qua Seville, xuống Granada hay lên Madrid, jamón – hay nói đúng hơn là “văn hóa” jamón – cũng phân cấp thành nhiều cung bậc. Phổ thông nhất là jamón Serrano làm từ thịt heo trắng (Landrace) nuôi theo kiểu công nghiệp, thời gian muối dưới một năm, khi lát mỏng thịt có màu đỏ lợt. Siêu phẩm của jamón được làm từ giống heo đen Iberian (pata negra), được nuôi thả rông, ăn quả thông cùng các loại nấm cỏ đặc hữu của miền Tây và Tây Nam của Tây Ban Nha, gọi là jamón Ibérico de Bellota, được xông khói 24 – 36 tháng trước khi đưa ra thị trường, khi lát mỏng thớ thịt đanh, màu đỏ đậm, mỡ trắng muốt. Jamón làm từ thịt heo đen là dòng mắc nhất và hiển nhiên cũng ngon nhất.

    Đùi heo đen Jamón Ibérico ở chợ La Boqueria 

    Jamón thêm danh tiếng với những nhận định kinh điển của giới ẩm thực như đầu bếp Mỹ – Anthony Bourdain với “Jamón – ngon quên đời!”, hay những chương trình quảng bá rầm rộ trên truyền hình Tây Ban Nha với “Thịt heo muối cho mọi người” để tiếp thị món quốc túy của họ. Đến Madrid, “văn hóa” jamón được nâng lên một vị thế khác biệt khi chuỗi tiệm bán jamón danh tiếng có chung tên gọi Bảo tàng Jamón (Museo Del Jamón), nơi đùi heo muối được làm đẹp, cái để trần trùi trụi, cái bao bọc giấy màu, lưới cuộn, cái đã qua cắt lát nham nhở, tất cả trưng bày ngồn ngộn, ập vào mắt, gây ngạc nhiên đến bất ngờ cho khách tham quan. Museo Del Jamón cũng là bảo tàng hiếm hoi của thế giới khiến cả năm giác quan của khách tham quan phải rung rinh, lay động vì… thèm.

    Đùi heo được đặt lên giá đỡ Jamonera để dễ cắt lát 

    Museo Del Jamón ở Marid nổi tiếng thế giới từ cách đây hơn 20 năm, khi xuất hiện trong những thước phim Carne Trémula (Nhục cảm) của Pedro Almodóvar và cho đến giờ, đếm sơ trong nội thành Madrid có đến hơn chục Museo Del Jamón. Đây thực sự là điểm đến không thể bỏ qua nếu muốn khám phá đời sống thường nhật của người bản địa.

    Phải mất một, hai năm mới trở thành thợ cắt lát jamón thuần thục

    Từ rất sớm, trước 9 giờ sáng, khi hầu hết hàng quán ở Madrid còn đóng cửa, các Museo Del Jamón đã là điểm tụ tập của giới thợ thuyền, dân văn phòng, trong đó có không ít lữ khách tìm đến tận hưởng những lát jamón cho bữa sáng. Một đĩa jamón kèm bánh mì, giá sẽ tùy vào từng loại heo đen hay heo trắng, cùng độ tuổi ủ muối, thấp nhất cho một phần jamón là 1,5 Euro. Sáng sớm ở Museo Del Jamón, khi ấy khách chưa đông đến nỗi phải xếp hàng chờ lượt, mọi người thoải mái, thong dong đứng nơi quầy bar thưởng thức jamón và nhâm nhi bia bọt. Hẳn nhiên, chuyện lai rai bia bọt sáng sớm không hay lắm, nhưng đã dính phải jamón, cái mặn của muối, nồng đượm của vị thịt sẽ kéo theo cơn thèm một hớp men nồng của bia Ken, Amstel, Bucker hay Radler…

    Vẻ ngon khó cưỡng của bánh mì kẹp Jamón Ibérico

    Có cùng tên gọi Museo Del Jamón, cùng trưng bày và kinh doanh một mặt hàng là đùi heo muối, nhưng mỗi không gian bảo tàng jamón ở Madrid có cách bài trí khác nhau gây ấn tượng với thực khách. Lạc vào thế giới jamón ở Museo Del Jamón, khi rời đi, thực khách thường kèm thêm phần bánh mì Jamón Ibérico để dành, bởi ngoài câu chuyện thú vị về jamón, món ngon ấy còn là nguồn dưỡng chất dồi dào, bổ sung năng lượng cho hành trình rong ruổi Tây Ban Nha thêm đáng nhớ.

    Bài và ảnh: Nguyễn Đình (Người Đô Thị)