Giá gạo tại các thị trường Đông Nam Á giảm mạnh 30-40% do nguồn cung Ấn Độ đang dồi dào khi nước này nối lại hoạt động xuất khẩu gạo.
Theo Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan (TREA), giá gạo trắng xuất khẩu tại Thái Lan là 412 đô la một tấn trong tháng 4, giảm 31% so với mức giá 599 cùng thời gian năm ngoái.
Đây là mức giảm giá lớn nhất trong 11 năm đối với tháng 4.
Hồi tháng 9-2024, New Delhi đã dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu gạo trắng khác ngoài gạo basmati đã được áp dụng từ tháng 7-2023. Tháng 3-2025, Ấn Độ cũng bắt đầu cho phép xuất khẩu gạo tấm rẻ hơn, được sử dụng trong thực phẩm chế biến. Hầu hết các nhà phân tích đều cho rằng giá gạo trắng quốc tế sẽ tiếp tục giảm.
Theo số liệu từ vụ mùa 2022-2023, Thái Lan là nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới về khối lượng. Nông nghiệp chiếm chưa đến 10% GDP của Thái Lan, nhưng việc nông dân bỏ trồng lúa sẽ tác động đến an ninh lương thực trong và ngoài nước. Tháng trước, khoảng 300 nông dân đã biểu tình tại Bangkok, kêu gọi chính phủ hành động để giải quyết tình trạng giá cả giảm mạnh.
Giá gạo cũng giảm mạnh tại Việt Nam, nhà xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu hiện ở mức khoảng 400 đô la một tấn, thấp hơn khoảng 40% so với cuối năm 2023.
Giá gạo tại Việt Nam đang ở mức thấp nhất trong chín năm. Ở một số phân khúc, giá gạo Việt Nam rẻ hơn gạo Thái Lan hoặc Ấn Độ. Một số người dự đoán khối lượng xuất khẩu năm nay sẽ thấp hơn 20% so với năm ngoái.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), Ấn Độ chiếm 40,5% thị phần toàn cầu trong vụ mùa 2022-2023, trong khi đó Thái Lan chiếm 15,3% và Việt Nam 13,5%.
Các biện pháp do các quốc gia nhập khẩu thực hiện cũng đang gây tổn hại cho nông dân ở Thái Lan và Việt Nam.
Indonesia, quốc gia tiêu thụ gạo lớn thứ tư thế giới, sẽ ngừng nhập khẩu trong năm nay. Tổng thống Prabowo Subianto, người nhậm chức vào tháng 10-2024, đang thúc đẩy nông nghiệp nhiều hơn để thực hiện lời cam kết đạt được khả năng tự cung tự cấp lương thực vào đầu năm 2026.
Philippines đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về an ninh lương thực vào tháng 2-2025 nhằm kiểm soát lạm phát. Chính phủ đã tung gạo dự trữ ra thị trường, hạ giá.
Trong những tuần gần đây, có vẻ như ngày càng có nhiều nhà nhập khẩu gạo ở Philippines cố gắng đàm phán giảm giá.
“Vì gạo là lương thực chính ở Đông Nam Á nên giá gạo là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân”, Tetsuya Kaneko, nhà phân tích chính tại Viện nghiên cứu Marubeni cho biết. “Với xu hướng các nước nhập khẩu cải thiện tỷ lệ tự cung tự cấp, khối lượng xuất khẩu từ các quốc gia như Thái Lan và Việt Nam sẽ phải đối mặt với áp lực giảm trong trung và dài hạn”.
Các nhà xuất khẩu gạo đang thực hiện các bước để giảm thiểu hậu quả. Tháng trước, chính phủ Thái Lan cho biết họ đã đàm phán với Ấn Độ và Việt Nam để ổn định giá xuất khẩu bằng cách điều chỉnh khối lượng xuất khẩu và tránh cạnh tranh quá mức. Hiện ba nước vẫn chưa đạt được thỏa thuận cụ thể nào, nhưng các bên vẫn duy trì ý định tiếp tục thảo luận.
Theo Nikkei Asia, Bloomberg
Ricky Hồ / BSA Media
