Nông sản đồng bằng cần nhắm phân khúc giá cao, giá trị gia tăng

411
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Việt Nam đã quá chú trọng vào sản lượng và khối lượng xuất khẩu gạo, và quá tự hào về vị trí là một nhà xuất khẩu có thứ hạng trên thế giới về số lượng thay vì về chất lượng và giá trị gia tăng tạo được. Vì vậy nên Việt Nam chủ yếu chỉ có thể xuất khẩu tới các thị trường dễ tính và không đòi hỏi cao.
Việc gạo Việt Nam thua kém gạo Campuchia trong bước đầu có thể vì việc EVFTA chỉ mới có hiệu lực từ 1/8. Các doanh nghiệp vô được thị trường này đã tạo ra các giá trị gia tăng, chẳng hạn, gạo ST25 từ Sóc Trăng đã tạo ra một động lực rất lớn để Việt Nam vượt lên và đi vào những thị trường khó tính hơn, như theo gương của công ty gạo Trung An và Lộc Trời.
Người tiêu dùng EU có quyền và thường đòi hỏi các sản phẩm gạo có chất lượng cao hơn. Thêm vào đó, nhu cầu gạo từ các khu vực này cũng đã tăng lên do việc người tiêu dùng thay đổi cảm nhận và khẩu vị từ khoai tây và bột mỳ sang gạo.

Khả năng cung cấp các sản phẩm nhiệt đới và thủy hải sản của Việt Nam vẫn rất lớn trên thị trường thế giới. Nhu cầu cho các mặt hàng này tại các thị trường như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản sẽ còn tăng lên theo thay đổi thói quen của người tiêu dùng, chẳng hạn thiên về các sản phẩm dinh dưỡng và có nguồn gốc tự nhiên. Nếu Việt Nam vẫn cố gắng để sản xuất các sản phẩm sinh thái như vậy thì vẫn còn khả năng xuất khẩu sang các thị trường khó tính trên.
Vài năm gần đây, trái vải, xoài và thanh long của Việt Nam vào các thị trường khó tính. Theo đó, các doanh nghiệp nên tiếp tục cố gắng vì các thị trường này sẽ chỉ tiếp tục mở rộng ra chứ sẽ không thu hẹp lại.
Đối với thị trường Trung Quốc, thì tất nhiên dung lượng sẽ rất lớn và tất nhiên họ không có các mặt hàng trái cây nhiệt đới. Vì vậy nên họ có nhu cầu rất lớn, tuy nhiên thì Việt Nam nên chỉ giữ một thị phần nhất định vì làm việc với Trung Quốc có thể tạo ra một số rủi ro mà các doanh nghiệp và hộ nông dân đã học được và trải qua trong quá khứ. Việt Nam cần phải đa dạng hóa thị trường chứ không phụ thuộc vào một đối tác nhất định.
Nếu quá lệ thuộc vào một thị trường lớn, hệ quả sẽ tiếp tục lập lại. Chúng ta không muốn thấy hàng trăm xe tải xếp hàng tại biên giới vì không qua được, khiến hàng hóa hư hỏng.
Hàng Việt cũng đừng quên thị trường nội địa. Đây là một thị trường tiềm năng rất lớn, chúng ta không nên xem là cứu cánh cho các sản phẩm không xuất khẩu được. Làm sản phẩm nông sản sạch cho khu vực nội địa còn được coi là trách nhiệm của cách doanh nghiệp trong việc thúc đẩy sự phát triển trong tương lai.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đã trả lời BSA Online và Thế Giới Hội Nhập như trên trước thềm diễn đàn Mekong Connect 2020 tổ chức tại Cao Lãnh, Đồng Tháp vào ngày 21/12 sắp tới.

Ricky Hồ – Lê Hiếu/BSA 

Họp báo Mekong Connect 2020