Sợi dứa, xơ mướp, cỏ năn tượng – Tài nguyên xanh Việt Nam lên thương hiệu toàn cầu

Sáng 24/8, trong không gian của Phiên chợ Xanh – Tử tế (135A Pasteur, TP.HCM), một mini show đặc biệt với chủ đề: “Khám phá tài nguyên bản địa Việt Nam – Khi lá cỏ hóa “vàng xanh” lên kệ hàng thế giới đã diễn ra. Chương trình do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao (HVNCLC), Trung tâm BSA và BSAS (Dự án HVNCLC Chuẩn hội nhập) phối hợp tổ chức, với sự đồng hành của Duy Tân Recycling. Qua sự chia sẻ từ các khách mời cho thấy, từ những nguyên liệu tưởng chừng bình thường, nếu có tầm nhìn và sáng tạo, nghiên cứu phát triển, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tạo ra sản phẩm xanh, bền vững, đủ sức đi xa trên thế giới.

Giấc mơ toàn cầu từ bã cà phê và sợi dứa cho ngành may mặc

Mở đầu chương trình, bà Trần Hoàng Phú Xuân – Nhà sáng lập Faslink JSC, mang đến câu chuyện về hành trình đưa sợi dứa và bã cà phê ra thế giới.

Theo bà Phú Xuân, ngành dệt may toàn cầu hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn, nổi lên trong đó là sự dư thừa từ thị trường. Điều này khiến cho nhiều nhà máy chỉ vận hành 20 –30% công suất sau đại dịch COVID-19. Trong bối cảnh ấy, Faslink phải chọn lối đi khác. Đó là không chạy đua giá rẻ, mà tập trung vào sản phẩm sáng tạo, có giá trị gia tăng và thân thiện môi trường.

Bà Xuân cho hay, bền vững là phải từ tư duy, và cần có sự hợp tác của các bên. Trong đó không thể bỏ qua nền tảng nghiên cứu phát triển trong quá trình này.

“Sau 17 năm nghiên cứu về thời trang bền vững, tôi nhận ra, nếu chỉ chạy theo giá, chúng ta sẽ tự làm kiệt quệ. Sản phẩm khi ra thị trường phải hướng trọng tâm vào con người, tính nhân văn và sự bền vững”, bà Xuân chia sẻ.

Từ đây, Faslink đã xuất khẩu những sản phẩm độc đáo, với áo sơ mi từ bã cà phê sang Mỹ, túi sang Singapore, vớ cà phê qua Trung Đông… Mặc dù doanh số xuất khẩu hiện mới chiếm dưới 10% tổng doanh thu, nhưng với công ty, đó là tín hiệu đầy hy vọng.

Bà Xuân nhấn mạnh, “xuất khẩu cần sự kiên nhẫn, bền bỉ. Ngày xưa tôi nghĩ cứ đi thôi, nhưng giờ tôi hiểu rõ phải gắn với các chương trình xúc tiến thương mại của Chính phủ, phải tham gia hiệp hội doanh nghiệp, và tận dụng thương mại điện tử xuyên biên giới như Alibaba. Nhất là ứng dụng số trong quảng bá, với tôi, Digital chính là nhân viên bán hàng 24/7 của doanh nghiệp”.

Đặc biệt, gần đây Faslink hiện nghiên cứu sợi lá dứa, nguyên liệu có những tính năng vượt trội, kháng khuẩn, chống nắng, khử mùi, cấp ẩm… với hiệu quả trên 98%, hoàn toàn không dùng hóa chất. Mục tiêu của Faslink là đạt chứng nhận hữu cơ Bio, mở ra cơ hội chinh phục những thị trường khắt khe nhất.

Cuối cùng, theo bà Phú Xuân, để làm R&D hiệu quả thì chúng tôi đã bỏ không ít tiền để có những data của khách hàng ở nhiều nơi trên thế giới. Và chúng tôi hàng tuần luôn tương tác với khoảng 3000 khách hàng trên toàn cầu.

Cỏ năn tượng một điểm nhấn mới của ngành thủ công mỹ nghệ Việt

Nếu Faslink mang đến câu chuyện của ngành thời trang xanh, thì ông Lai Trí Mộc – Tổng Giám đốc Vietnam Housewares, Ủy viên BCH HAWA kể về hành trình tìm ra cỏ năn tượng ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ông Mộc khẳng định rằng, cỏ năn tượng là loại nguyên liệu đặc biệt, nó vừa bền chắc, vừa thân thiện với môi trường, lại mang tính bản địa rõ nét.

Ông Mộc nói, “Chúng tôi tiếp cận cỏ năn tượng từ năm 2002 nhưng chưa sẵn sàng. Đến khi nhu cầu nguyên liệu thay thế cấp thiết, chúng tôi quay lại, và thấy đây là câu trả lời cho phát triển bền vững”.

Công ty đã đầu tư nghiên cứu, từ khâu thu hoạch, sơ chế, chế tạo máy cắt, bó cỏ, để giảm chi phí nhân công, hạ giá thành, tăng tính cạnh tranh. Không chỉ là một nguyên liệu mới, cỏ năn tượng còn mang ý nghĩa tạo sinh kế cho nông dân vùng ĐBSCL, mở thêm cơ hội việc làm cho rất nhiều nông dân có thêm sinh kế trong cuộc sống.

Theo ông Mộc, ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam lâu nay giàu truyền thống nhưng thiếu đổi mới, dễ rơi vào ngõ cụt, thậm chí nhiều làng nghề, doanh nghiệp phá sản vì thiếu một yếu tố quan trọng.

“Nếu không sáng tạo, không nghiên cứu phát triển chúng ta sẽ mất dần sức hút. Cỏ năn tượng chính là minh chứng, bởi từ một loài cỏ bản địa, có thể trở thành “vàng xanh”, đưa sản phẩm Việt vào châu Âu, Mỹ, Úc…”.

Để xuất khẩu, theo ông Mộc, yếu tố R&D rất quan trọng, nhiều làng nghề như làng sơn mài ở Bình Dương (cũ) đã gần chỉ bán được chút ít, vì họ không đổi mới, sáng tạo. Chúng tôi đi khảo sát từ Bắc – Nam ở các làng nghề, thấy chưa có những điểm mới, đa phần là truyền thống là chính, không có điểm nổi bật.

Từ xơ mướp quê thành hàng “chuẩn xanh” quốc tế

Một điểm nhấn thú vị khác đến từ ông Đỗ Đăng Khoa – Nhà sáng lập Làng Mướp. Khoảng 4 tháng nay, ông Khoa đã đổi từ thương hiệu Mr. Mướp sang Làng Mướp. Theo ông Khoa, từ Làng Mướp mang đến cho người nghe sự gần gũi và thân thuộc hơn, nhưng mang chiến lược toàn cầu rõ ràng.

Hiện nay theo ông Khoa, Làng Mướp đã phát triển hơn 20 dòng sản phẩm, từ đồ nhà bếp, đồ trang trí đến đồ chơi thú cưng, xuất sang Nhật Bản, Hàn Quốc và chuẩn bị lên sàn Amazon Mỹ.

Tại tọa đàm, khi được hỏi về sự gắn bó với người nông dân, ông Khoa cho hay, doanh nghiệp đã xây dựng chuỗi liên kết trồng mướp cùng nông dân, chia sẻ lợi nhuận và hướng dẫn kỹ thuật.

Ông Khoa kể, trước nay, người dân thường bảo thủ, nghĩ giàn mướp nào cũng như nhau. Nhưng để lấy xơ, giàn phải gia cố chắc chắn. Chúng tôi cam kết để bà con bán quả non đi chợ, còn lấy xơ khi cây già, nhờ đó họ có thêm thu nhập, còn chúng tôi có nguyên liệu bền vững…

Thời gian qua Làng Mướp đang đẩy nhanh việc bán hàng trên nền tảng online, bởi theo ông Khoa, ngày nay tiêu dùng xanh đang thành xu hướng, sản phẩm xơ mướp, vốn quen thuộc ở làng quê ngày nay đã trở thành sản phẩm xuất khẩu xanh, phân hủy sinh học hoàn toàn, đáp ứng thị hiếu khách hàng quốc tế sẵn sàng chi trả cao hơn.

Là người điều phối phiên minishow, bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội DN HVNCLC, nhấn mạnh, Việt Nam có những nguồn tài nguyên bản địa vô cùng quý giá, nếu biết nghiên cứu, sáng tạo và thương mại hóa đúng cách, chúng sẽ trở thành “vàng xanh”.

Dù vậy, theo bà Hạnh, nếu làm hay mà không biết bán, thì sẽ mãi chỉ là nguyên liệu quê nhà. Quan trọng là phải bán với giá trị gia tăng cao nhất, kết nối được với thị trường và người tiêu dùng.

Cuối cùng, bà Hạnh lưu ý, để phát triển bền vững, doanh nghiệp phải: Thúc đẩy sản xuất xanh; Đầu tư nghiên cứu, phát triển; Chung tay xây dựng thương hiệu quốc gia, định vị hàng Việt trên bản đồ quốc tế.

Một số hình ảnh tại minishow và các sản phẩm:

Bài, ảnh: T. Quỳnh