Các hãng công nghệ Trung Quốc đang vượt qua các đối thủ Nhật Bản về chất lượng bằng sáng chế liên quan đến xe điện, theo Viện nghiên cứu chiến lược toàn cầu Mitsui & Co. (MGSSI) có trụ sở tại Tokyo, Nhật Bản.
Cơ quan tư vấn chiến lược này nhấn mạnh “sự vượt trội mở ra cơ hội là các công nghệ mới được cấp bằng sáng chế sớm, giúp các hãng đại lục ứng phó với các đe dọa thuế quan của Mỹ”.
Trung Quốc vươn lên trong cuộc đua về chất
MGSSI, nhánh nghiên cứu trực thuộc tập đoàn Mitsui & Co., đã thống kê số lượng bằng sáng chế về xe điện của 20 công ty tại Trung Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Đức và Thụy Điển. Hãng Toyota Motor có nhiều bằng sáng chế liên quan đến xe điện nhất, với tổng cộng 6.135 bằng sáng chế. Hyundai Motor của Hàn Quốc cũng đạt điểm cao với 2.250 bằng sáng chế như vậy, tính đến tháng 11-2024. Các công ty Trung Quốc tụt xa ở phía sau, chẳng hạn như BYD với 828, Huawei với 285 và CATL với 263.
MGSSI nói rằng các hãng công nghệ Trung Quốc nắm giữ tương đối ít bằng sáng chế. Tuy nhiên, họ lại đạt điểm cao về ảnh hưởng công nghệ, được đo bằng số lần trích dẫn và thời hạn được bảo hộ của công nghệ mới (thời gian các sáng chế, phát kiến công nghệ còn được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ).
Điều này tạo nên khác biệt thứ hạng đáng kể khi các bằng sáng chế được chấm điểm theo tác động công nghệ bằng cách sử dụng chỉ số dựa trên các yếu tố như số lượng trích dẫn. CATL có điểm cao nhất là 2,7, so với điểm trung bình là 1. Các công ty Trung Quốc khác được xếp hạng trong top 5, như Huawei và Aulton New Energy đều đạt 2,3 điểm và BYD với 2 điểm. Như vậy, bốn hãng công nghệ Trung Quốc đứng đầu trong top 5.
Ryusuke Ishiguro, giám đốc cấp cao của bộ phận sở hữu trí tuệ thuộc MGSSI, nói rằng: “Các công ty Trung Quốc có ít bằng sáng chế hơn, nhưng họ lựa chọn cẩn thận những bằng sáng chế mà họ nộp đơn xin cấp”.
Ishiguro cũng nhận định: “Huawei là công ty có mảng kinh doanh cốt lõi là viễn thông và điện thoại thông minh, nhưng lại đặt mục tiêu sử dụng công nghệ mới của chính họ trong ngành công nghiệp xe điện. Đó là điểm mạnh rất lớn của các công ty hàng đầu Trung Quốc”.
MGSSI nhận ra rằng số bằng sáng chế trong lĩnh vực giám sát, sạc và kiểm soát pin đã gia tăng đột biến khi ngành xe điện phải vật lộn với thách thức kéo dài tuổi thọ và hiệu suất của pin, ảnh hưởng đến phạm vi lái xe và sự an toàn.
Bằng sáng chế giúp vượt thuế quan
Các hãng xe điện và pin có thể sử dụng quyền sở hữu trí tuệ để đối phó với các sắc thuế của Tổng thống Donald Trump mà không cần phải xây dựng nhà máy mới tại Mỹ. Việc nhượng lại bằng sáng chế công nghệ cho một công ty ở Mỹ cho phép chủ sở hữu bằng sáng chế tránh được thuế quan và kiếm được tiền bản quyền bằng sáng chế. Theo Ishiguro, các khoản phí này thường là một tỷ lệ phần trăm nhất định của giá sản phẩm.
MGSSI đã lấy hãng pin CATL làm ví dụ về một công ty đang nỗ lực đảm bảo tiền bản quyền trong bối cảnh các hạn chế của phía Mỹ gây khó khăn. “Đã bắt đầu xảy ra tình trạng công ty từ đại lục không thể bán sản phẩm, nhưng lại có thể kiếm được tiền từ phí sử dụng bằng sáng chế”.
CATL đã hợp tác với Ford Motor để xây dựng một nhà máy sản xuất pin xe điện tại Marshall, tiểu bang Michigan của Mỹ. Nhà máy trị giá 3,5 tỉ đô la do Ford đầu tư 100%, CATL cung cấp công nghệ. Nhà máy dự kiến khai trương năm 2026 sau ba năm xây dựng.
Trong khi đó, hãng General Motors của Mỹ đang đàm phán để mua pin từ một nhà máy đang được hãng TDK của Nhật Bản xây dựng tại Mỹ. Cả hai không công bố các chi tiết về nhà máy này về số vốn hay địa điểm, ngoại trừ chi tiết là nhà máy tạo 1.000 việc làm và sử dụng công nghệ của CATL.
Việc cấp phép bản quyền cũng có thể giúp các hãng xe lớn của Nhật Bản vượt qua mức thuế quan, mà UBS Securities ước tính có thể tốn hơn 3500 tỉ yen (24 tỉ đô la). “Các hãng xe Nhật Bản phải tìm một phương cách khác. Cấp phép bằng sáng chế có thể là lựa chọn”, Ishiguro nhận định.
Bằng sáng chế cũng ngày càng trở nên quan trọng vì các hãng sản xuất xe đang phát triển công nghệ lái xe tự động, công nghệ không phát thải và xe thông minh thế hệ mới dựa trên thế mạnh là phần mềm (software-defined vehicle).
Ishiguro tin rằng những công nghệ này cần “những công nghệ ban đầu không được phát triển trong ngành xe hơi”, chẳng hạn như công nghệ không dây, cảm biến và pin lithium-ion. “Có nhiều trường hợp không thể tạo ra các dịch vụ và sản phẩm mới nếu không hợp tác với nhiều hãng khác nhau. Trong những trường hợp như vậy, bằng sáng chế trở nên quan trọng”.
Theo Nikkei Asia, Evertiq, Electrify News
