Thành tích của các đoàn Olympic Việt Nam năm nay đặc biệt xuất sắc, với 100% học sinh đoạt huy chương. Ấn tượng là số huy chương vàng chiếm đa số (4/6 huy chương vàng môn toán, 4/5 huy chương vàng môn vật lý, 3/4 huy chương vàng môn hóa học). Việt Nam đứng thứ hạng cao ở tất cả các môn.
Những thí sinh mang vinh quang về cho Tổ quốc không chỉ tập trung ở Hà Nội mà xuất hiện ở các tỉnh, thành khác như Quảng Bình, Bà Rịa – Vũng Tàu, Nghệ An…
Đây là tín hiệu vui, cho thấy chất lượng giáo dục phổ thông đại trà đã có chuyển biến. Trên nền tảng đó, giáo dục mũi nhọn được đầu tư quan tâm hơn.
Các năm trước, học sinh của đoàn VN hay bị mất điểm ở bài thực hành. Trong khi lý thuyết của học sinh VN rất tốt, nhưng lại lúng túng và đôi khi bị mất điểm vì những lý do rất đáng tiếc như không cập nhật, thành thạo khi sử dụng các dụng cụ đo. Năm nay, điểm bài thi thực hành của học sinh VN cao, do những hạn chế trong việc dạy học, ôn luyện thực hành đã được khắc phục.
Theo đề án phát triển hệ thống trường chuyên, hiện nhiều trường chuyên đã đầu tư bổ sung các thiết bị thực hành, thí nghiệm hiện đại, đạt chuẩn quốc tế. Việc được tiếp cận sớm với các dụng cụ thí nghiệm hiện đại giúp học sinh VN không mất thời gian vào việc làm quen, không sai sót khi đo.
Bên cạnh đó, học sinh VN tham dự Olympic cũng được làm quen và thành thạo các bước triển khai xây dựng phương án thí nghiệm, phân tích kết quả đo đạc. Các em chỉ tập trung cao độ vào việc tìm hướng giải quyết, nên đạt được kết quả tốt. Hướng dạy học gắn với thực tiễn, vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề của cuộc sống – ở cả giáo dục đại trà và mũi nhọn – cũng là một yếu tố giúp các đoàn VN có điểm ở các bài thực hành gắn với thực tiễn.
Những năm gần đây, Bộ GD-ĐT đã đề xuất và triển khai nhiều chương trình khuyến khích người tài theo đuổi khoa học cơ bản. Ví dụ, trao học bổng học ĐH, thạc sĩ, nghiên cứu sinh ở nước ngoài cho người học theo đuổi các ngành khoa học cơ bản. Nhiều trường ĐH cũng có những chính sách đặc biệt thu hút sinh viên giỏi vào học khoa học cơ bản.
Tuy nhiên, để thúc đẩy hơn nữa việc giữ người tài cho lĩnh vực này thì cần có các chính sách để tạo môi trường học tập, nghiên cứu và cống hiến. Ví dụ, ngành toán có viện toán cao cấp với nhiều hoạt động ý nghĩa thúc đẩy việc nghiên cứu toán học.
(*) Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Bộ GD-ĐT
V.H-TTO
