Động thái áp thuế 100% với phim nước ngoài của Tống thống Donald Trump đã làm Bollywood lo ngại. Bởi ngành công nghiệp điện ảnh Ấn Độ đang chật vật để giành thị phần trong nước và đang đảo mắt tìm các cơ hội kinh doanh ở nước ngoài.
Phim Ấn Độ đã đạt được thành công lớn tại Mỹ gần đây. Với “Kalki 2898 AD” thu về 18,3 triệu đô la, “Jawan” thu về 15,2 triệu đô la ở Bắc Mỹ. Sự hiện diện quốc tế này cũng được củng cố nhờ các giải thưởng lớn, với giải Oscar, Emmy và Giải thưởng lớn Cannes thuộc về phim Ấn Độ trong những năm gần đây. Theo báo cáo gần đây của Hiệp hội Điện ảnh Mỹ (MPA) và Deloitte, doanh thu phòng vé ở nước ngoài của phim Ấn dự kiến đạt 21 tỉ rupee (245,8 triệu đô la) trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31-3 vừa rồi, dự kiến sẽ tăng lên 27 tỉ rupee trong năm tài chính 2028-2029.
Đồng thời, đất nước này đang nổi lên như một trung tâm sản xuất nội dung lớn. Các nhà phân tích cho biết Ấn Độ là một trong những điểm đến ưa thích của Hollywood cho các dịch vụ tiền kỳ và hậu kỳ, đặc biệt là về hiệu ứng hình ảnh. Bởi xứ sở của “Cô dâu tám tuổi” có thể cung cấp nguồn nhân lực lành nghề với mức lương chỉ bằng một phần nhỏ mức lương của người Mỹ.
Rạp vắng ở cả Ấn Độ và Mỹ
Nhưng tình hình phòng chiếu ở Ấn Độ lại ảm đạm, ngay cả doanh thu các phim có sao hạng A của Bollywood cũng sụt giảm. Theo MPA và Deloitte, tăng trưởng doanh thu phòng vé ở Ấn Độ dự kiến sẽ gần như không đổi trong năm tài chính 2024-2025.
Các cuộc khủng hoảng đang kềm hãm sự phát triển của Bollywood đã chi phối các cuộc thảo luận tại Hội nghị thượng đỉnh giải trí nghe nhìn thế giới (WAVES) diễn ra từ ngày 1 đến 4-5 tại Mumbai. Tại hội nghị, Thủ tướng Narendra Modi đã đề cập năng lực kể chuyện của ngành phim ảnh Ấn Độ. Trong khi đó, các ngôi sao điện ảnh, nhà sản xuất và nhà phân phối hàng đầu lại tập trung vào những gì đang làm tổn hại đến ngành công nghiệp này và cách khắc phục tình hình.
Đầu tiên là đề xuất áp thuế 100% đối với phim sản xuất ở nước ngoài của ông Trump. Hiện Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng và triển khai như thế nào. Nhưng thông báo trong ngày cuối cùng của WAVES đã gây ra phản ứng dữ dội từ các thành viên trong ngành công nghiệp điện ảnh Ấn Độ.
“Nếu sự vô lý này tiếp diễn, ngành công nghiệp điện ảnh đang gặp khó khăn của Ấn Độ sẽ sụp đổ”, nhà làm phim Vivek Agnithotri đăng trên X (Twitter trước đây).
Thị trường phim Ấn tại Mỹ vốn xôm tụ là nhờ cộng đồng đông đảo người Ấn di cư hơn năm triệu người tại đây. Nhưng các công ty phân phối lo ngại mức thuế 100% sẽ gây nhiều khó khăn cho việc phát hành, khán giả gốc Ấn ở Mỹ không xem và thị trường sẽ bốc hơi trong chốc lát.
“Sắc thuế cũng sẽ thu hẹp sự hợp tác và sức mạnh tổng hợp quốc tế giữa Ấn Độ và Mỹ đã được xây dựng một cách tỉ mỉ trong nhiều năm”, theo nhà phân phối Anil Khetrapal có trụ sở tại Uttar Pradesh. Ông là người đã phát hành nhiều bộ phim kinh phí lớn như “Pathaan” và “Jawan”.
Các nền tảng trực tuyến lo sốt vó
Các nhà làm phim lo ngại thuế quan sẽ làm xáo trộn hơn nữa ngành công nghiệp đang đà xuống dốc, bởi tình trạng bất ổn tài chính, các nhà sản xuất chuyển hướng từ phát hành ở rạp sang các nền tảng streaming có chi phí rẻ hơn. Bên cạnh đó chi phí và tiếp thị cho phim chiếu rạp cũng đang tăng vọt.
Một chủ rạp chiếu phim tại Delhi nói rằng các tác phẩm tốn kém, quy mô lớn với các ngôi sao hạng A, địa điểm quyến rũ và các chiến dịch tiếp thị mạnh mẽ từng thành công vang dội trong quá khứ. Nhưng nay, các phim như vậy không thu hút được khán giả đến rạp. “Ngay cả một ngôi sao nổi tiếng như Akshay Kumar cũng phải vật lộn để có được thành công. Kể từ năm 2021, ít nhất tám bộ phim của Kumar đã liên tiếp thất bại, trong đó có ba phim chiếu tại rạp của chúng tôi”.
Các nhà phân phối cho biết lợi nhuận đầu tư từ các đợt chiếu rạp, vốn vẫn là nguồn doanh thu chính của một bộ phim, đang ở mức thấp nhất từ trước đến nay.
Khetrapal nói rằng “Doanh thu quí 1 năm nay rất thấp, và giờ chúng tôi thấy các nhà sản xuất lớn đang rút lui”. Hầu hết các tựa phim được phát hành từ đầu năm đến nay đều không thể tạo nên cơn sốt phòng vé, bao gồm “Sikandar”, “Fateh” và “Mere Husband Ki Biwi”. Tất cả đều có có sự góp mặt của những nam tài tử nổi tiếng của Bollywood và chi phí tiếp thị cao vút.
Một yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến lượng người xem phim rạp là sự chuyển dịch sang xem phim tại nhà kể từ khi Covid-19 bùng phát.
“Doanh thu phòng vé kém của các tựa phim bom tấn đã khiến ngày càng nhiều nhà làm phim chuyển sang các nền tảng phát trực tuyến như Eros Now, Netflix, và Amazon Prime”, chủ rạp cho biết.
Làm thế nào để đưa khán giả trở lại rạp là mối ưu tư lớn không chỉ đối với ngành công nghiệp điện ảnh mà còn đối với chính phủ. Bởi lĩnh vực này là nguồn thu chính của nền kinh tế, tạo ra hàng nghìn việc làm trên nhiều lĩnh vực.
Tiếp cận khán giả quê nhà
Theo báo cáo của MPA và Deloitte được công bố tại WAVES, ngành công nghiệp điện ảnh Ấn đạt tổng doanh thu hơn 1.500 tỉ rupee (17,6 tỉ đô la) trong năm tài chính 2024-2025, tạo ra việc làm, xuất khẩu văn hóa và tăng cường sức mạnh mềm của Ấn Độ trên trường quốc tế. Ngành công nghiệp này sử dụng 272.000 người trực tiếp và 704.000 người gián tiếp, báo cáo cho biết.
Nhưng ngay cả khi các nhà làm phim Ấn Độ có thể bắt đầu tạo ra những bộ phim ăn khách, ngành công nghiệp này vẫn phải đối mặt với thách thức là tăng phạm vi tiếp cận khán giả.
Phát biểu tại WAVES, diễn viên kiêm nhà làm phim Aamir Khan lưu ý rằng Ấn Độ có rất ít rạp chiếu phim và tỷ lệ rạp chiếu phim trên dân số thấp. “Chúng ta có khoảng 9.000 màn hình chiếu cho 1,4 tỉ dân. Trong khi nước Mỹ có 40.000 và Trung Quốc đến 90.000 màn hình”.
Theo Indraneel Lahiri, phó giáo sư điện ảnh tại Viện Điện ảnh và Truyền hình Ấn Độ ở Pune, thị hiếu điện ảnh đã thay đổi mạnh mẽ sau đợt Covid vừa qua.
“Khán giả đã được tiếp xúc với nội dung quốc tế chất lượng cao trong năm năm qua. Giờ đây, họ khao khát những câu chuyện hấp dẫn, những cảnh hành động chất lượng cao và tầm nhìn sáng tạo độc đáo – vốn đang thiếu ở các phim Ấn Độ. Đã đến lúc các biên kịch, đạo diễn và nhà sáng tạo phải viết lại kịch bản nếu họ muốn khán giả quay trở lại rạp phim. Điều này sẽ giảm sự phụ thuộc của chúng ta vào thị trường nước ngoài và không để ông Trump bắt chẹt chúng ta nữa”, Lahiri kết luận.
Theo Nikkei Asia
Ricky Hồ / BSA Media
