Tự động hóa đe dọa cỗ máy kiếm ngoại tệ lớn thứ hai của Philippines
Một trung tâm dịch vụ khách hàng thuê ngoài hay call centre ở thủ đô Manila. Ảnh: Bloomberg
Tiêu điểm
Tự động hóa đe dọa cỗ máy kiếm ngoại tệ lớn thứ hai của Philippines
Khoảng 1,3 triệu người làm việc tại các call centre hay còn gọi là trung tâm dịch vụ khách hàng thuê ngoài (BPO – business precessing outsourcing) , mang lại doanh thu khổng lồ 26 tỷ USD mỗi năm. Tương lai của cỗ máy kiếm ngoại tệ lớn thứ hai của đất nước này đang bị đe dọa sau Covid-19…
Trước dịch, khách hàng thường sử dụng công cụ chatbot ít hơn 10% tổng thời gian hoạt động. Nhưng hiện con số này đã đạt 25% và có thể tăng đến 35% vào cuối năm – Mike Sitel Group, nhà điều hành call centre với hơn 20% trong tổng số 100.000 lao động là ở Philippines. “Do ảnh hưởng của dịch, các kế hoạch lẽ ra cần 4-5 để thực hiện thì chỉ nay chỉ cần vài tháng”. Công ty này đã không tuyển dụng thêm kể từ năm 2019.
Các trung tâm dịch vụ khách hàng có nhân viên trả lời ở Philippines từng được các nước Mỹ và châu Âu ưa chuộng bởi tiền lương thấp, sự gắn bó với văn hóa Mỹ và có đông người thạo tiếng Anh. Năm 2019, ngành công nghiệp này mang lại 26 tỷ USD, chiếm 9% GDP của Philippines – theo Oxford Business Group. Nguồn ngoại tệ của các call centre mang về chỉ đứng sau số kiều hối hơn 35 tỷ USD của các lao động Philippines gửi về hàng năm.
Mối nguy cơ với ngành call centre càng lớn khi AI cho phép công cụ chatbot thực hiện hiệu quả và có cảm xúc giống như con người trong nhiều giao dịch căn bản. Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) dự báo vào năm 2030 trí tuệ nhân tạo (AI) và các công cụ tương tự có thể cướp việc làm của 286.000 công nhân, tức 25% lực lượng nhân sự của ngành dịch vụ này, mặc dù ADB nói rằng hiệu suất lao động tăng cũng có thể tạo ra một số công việc khác. Hiệp hội công nghệ thông tin và trung tâm dịch vụ khách hàng thuê ngoài (IBPA) kỳ vọng rằng ngành này vẫn có thể thu nhận 1,4 triệu lao động trong năm tới, thấp hơn con số 1,6 triệu họ dự báo trước dịch. “Chúng tôi đã được báo động. Đây sẽ là một đợt sa thải lớn”, Mylene Cabalona, Chủ tịch của Công đoàn các nhân viên làm việc trong ngành BPO, phát biểu.
Một số nhà quản lý Philippines nói tình hình không bi đát như vậy. AI còn lâu mới có thể thay thế con người trong các cuộc gọi hay chat giải quyết các vấn đề phức tạp – theo Jonathan De Luzuriaga, Chủ tịch Hiệp hội Công nghệ Phần mềm Philippines. Ông dự báo rằng các công ty e ngại đầu tư tốn kém sẽ tiếp tục sử dụng nguồn nhân lực giá rẻ ở các nước khác, chẳng hạn như ở Philippines. “Chatbot chỉ là bậc dưới của chiếc thang. Các bậc thang cao hơn vẫn chưa chạm tới”, ông nói.
Arthur Nowak, giám đốc TTEC Holdings Philippines, một trung tâm thuê ngoài đóng tại Englewood, Colorado ở Mỹ đang thuê 20.000 nhân viên tại Philippines, cho rằng việc xây dựng hoàn hảo các hệ thống này đòi hỏi nhiều nhân sự. Ông cũng nói rằng đến 40% các công việc đơn giản có thể tự động hóa bằng việc áp dụng các công nghệ mới nhất. Và tỷ lệ này có thể tăng thành 45% và hơn thế sau mỗi năm. Quá trình này cũng có nghĩa là chuyển một số nhân viên TTEC sang việc điều hành công cụ chatbot chạy “nhuyễn” hơn, thuần thục hơn. “Một phần của công việc bây giờ không chỉ là trả lời các câu hỏi của khách, mà là cùng làm việc với các đồng đội khác để tìm ra các điểm hay loại hình dịch vụ còn bị hạn chế trong quá trình số hóa”, Nowak nói. Công ty của Nowak không tuyển thăm nhân sự trong năm 2020 vừa rồi, khác với mức tăng 3-5% mỗi năm trước đây.
Để hỗ trợ cỗ máy kiếm ngoại tệ của đất nước, chính phủ Philippines nỗ lực tái đào tạo công nhân bị sa thải và chuyển dịch ngành dịch vụ BPO vào phân khúc cao hơn.
Tổng thống Rodrigo Duterte đã tăng số học bổng cho sinh viên ngành khoa học và kỹ thuật, và sẽ ưu đãi thuế cho các công ty call centre hoạt động ở các mảng không cần người nói chuyện trực tiếp, chẳng hạn như quản lý thông tin sức khỏe và phát triển phần mềm trò chơi. Quyền Bộ trưởng Hoạch định Kinh tế Kark Chua nói rằng các chương trình này sẽ cho phép hình thành Philippines xây dựng lực lượng lao động có thể thích ứng tốt hơn đối với các gián đoạn do gia tăng tự động hóa mang lại. “Có khả năng Philippines sẽ chuyển đổi từ một trung tâm dịch vụ thuê ngoài thành một trung tâm phân tích và xử lý dữ liệu lớn của khu vực”, ông nói.
Bản Tin Thị Trường
1/ Giá vàng miếng SJC ở mức 55,15 – 55,55 triệu đồng/lượng, giảm tiếp 200.000 đồng/lượng ở cả hai chiều mua vào và bán ra. Trong khi đó, trên thị trường thế giới, giá vàng giao dịch trên sàn Kitco hiện đang ở mức 1.733,3 USD/ounce, tăng 2,3 USD/ounce, tương đương 0,13% so với chốt phiên trước. Theo chuyên gia phân tích thị trường cấp cao của OANDA, thì Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) là “rủi ro” lớn đối với vàng. Nếu Fed không có hành động nào hạ nhiệt thị trường trái phiếu, thị trường vàng sẽ xuất hiện tình trạng bán tháo.
2/ Bộ Nông, Lâm, Ngư nghiệp Nhật đã cấp Bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý đối với vải thiều Lục Ngạn của tỉnh Bắc Giang. Đây là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam được cấp bằng chỉ dẫn địa lý tại Nhật. Toàn huyện Lục Ngạn hiện có hơn 15.000 ha vải thiều, tập trung tại các xã như Hồng Giang, Tân Sơn, Quý Sơn, Giáp Sơn. Trong đó, nhiều diện tích sản xuất theo quy trình GlobalGAP, VietGAP, hữu cơ… giúp sản phẩm vừa có mã đẹp, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Vụ vải thiều năm 2020, tỉnh Bắc Giang đã xuất khẩu chính ngạch sang Nhật Bản đạt tổng sản lượng khoảng 200 tấn vải. Vụ sản xuất năm 2021, diện tích vải thiều của tỉnh dự kiến sẽ đạt khoảng 28.000 ha.
3/ Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), đầu tháng 3/2021, giá sắn nguyên liệu trong nước tăng mạnh nên giá tinh bột sắn thành phẩm cũng được điều chỉnh tăng. Theo nhận định của các đơn vị thu mua, do năng suất sắn giảm dẫn đến sản lượng giảm, cộng với tình hình dịch Covid-19 khiến sắn từ Campuchia nhập khẩu về hạn chế, trong khi đó nhu cầu nguyên liệu của các nhà máy chế biến đang ở mức cao khiến giá thu mua tăng cao. Hiện nay, hầu hết các nhà máy chế biến sắn tại Việt Nam chạy máy trong tình trạng thiếu nguyên liệu, cho dù vụ sản xuất 2020/21 theo thông lệ hàng năm còn kéo dài vài tháng nữa. Thời gian tới, giá có thể vẫn giữ ở mức cao như hiện tại vì nguồn cung sản lượng tinh bột sắn giảm mạnh. Theo đánh giá của một số nhà máy, thời điểm cuối vụ 2020/21 và trước khi có sắn vụ mới 2021/22, giá sắn có thể tăng lên mức kỷ lục.
Hiện nay, hầu hết các nhà máy chế biến sắn tại Việt Nam chạy máy trong tình trạng thiếu nguyên liệu, cho dù vụ sản xuất 2020/21 theo thông lệ hàng năm còn kéo dài vài tháng nữa.
4/ Trong báo cáo cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 3/2021, Ngân hàng Thế giới (World Bank/WB) nhận định, việc nhanh chóng kiểm soát đợt bùng phát dịch Covid-19 mới đã giúp duy trì triển vọng phục hồi kinh tế tích cực của Việt Nam trong năm 2021. Trong tháng 2/2021, Việt Nam đã thu hút được 3,4 tỷ USD vốn FDI, cao hơn 70,4% so với tháng 1/2021 (khoảng 2,02 tỷ USD) và tăng gấp ba lần giá trị so với cùng kỳ năm 2020. Thêm vào đó, bình quân trong 2 tháng đầu năm 2021, chỉ số sản xuất công nghiệp vẫn ghi nhận mức tăng 8,8% so với cùng kỳ năm trước. Sự gia tăng về vốn FDI vào Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19, được WB lý giải là do được thúc đẩy bởi hoạt động đăng ký cấp mới (tăng 265,7% so với cùng kỳ năm trước) và tăng vốn (tăng 273,0% so với cùng kỳ).
5/ Công ty thực phẩm Meiji (Nhật Bản) sắp ra mắt một công ty con tại Hà Nội để khai thác thị trường sữa đầy tiềm năng của Việt Nam. Theo đó, công ty con này dự kiến sẽ ra mắt vào ngày 1/4 tại Hà Nội, với tổng số vốn khoảng 200 triệu yen (1,8 triệu USD) và chức năng chuyên nhập khẩu và bán sữa công thức của Meiji tại thị trường Việt Nam. Theo Meiji, hàng năm, tại Việt Nam có khoảng 1,5 triệu trẻ được sinh ra, cao hơn 70% so với ở Nhật Bản, và con số này được dự báo sẽ tiếp tục tăng.
Hiện Meiji chưa có kế hoạch xây dựng nhà máy ở Việt Nam mà sẽ tiếp tục nhập khẩu sữa công thức từ Nhật Bản. Tại Việt Nam, kể từ năm 2018, các chuyên gia dinh dưỡng của Meiji đã cung cấp dịch vụ tư vấn về chế độ ăn cho công nhân ở các nhà máy thuộc sở hữu của các công ty Nhật Bản.
6/ Cổng thông tin thương mại điện tử iPrice phối hợp cùng SimilarWeb, AppsFlyer đã công bố báo cáo vềngành thương mại điện tử Việt Nam năm 2020. Trong đó, top 10 sàn thương mại điện tử có lượng truy cập website trung bình cao nhất năm qua tại Đông Nam Á ghi nhận đến 5 doanh nghiệp nội địa Việt Nam gồm Thế Giới Di Động, Tiki, Sendo, Bách Hoá Xanh và FPT Shop. Theo đó, 5/10 sàn thương mại điện tử có lượng truy cập trung bình cao nhất năm 2020 tại Đông Nam Á là các doanh nghiệp Việt Nam. Dưới tác động của Covid-19, các doanh nghiệp thương mại điện tử Việt Nam đã nhanh chóng đổi mới để đón đầu xu hướng. Hầu hết sàn như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo đều tập trung tạo ra những giá trị bổ sung, hướng đến khách hàng để thu hút và giữ chân họ trên nền tảng, ứng dụng.
7/ Theo Cable.co.uk, công ty chuyên tư vấn và so sánh các dịch vụ truyền hình cáp, Internet và viễn thông có trụ sở tại Lichfield (Anh), Ukraine là quốc gia có giá cước Internet trung bình rẻ nhất thế giới, với chỉ 6,41 USD cho một tháng sử dụng. Xếp thứ hai trong danh sách là Syria, với giá cước Internet trung bình 6,49 USD một tháng. Việt Nam hiện xếp thứ 6 tại khu vực châu Á, thứ 12 trên thế giới và số một tính riêng tại khu vực Đông Nam Á về giá dịch vụ Internet rẻ. Trung bình người dùng tại Việt Nam phải chi ra 11,27 USD (tương đương 260.000 đồng) cho một tháng sử dụng Internet. Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có mức giá cước biến động theo từng năm thấp nhất thế giới, khi mức giá cước trung bình trong năm 2020 chỉ tăng thêm khoảng 0,04 USD (900 đồng) so với năm 2019.
8/ Chính quyền của Thủ tướng Yoshihide Suga gần đây đã đệ trình một đạo luật sửa đổi về các biện pháp đặc biệt nhằm tạo điều kiện đầu tư vào các tập đoàn nông nghiệp. Dự luật nhằm mở rộng đối tượng nhận đầu tư từ các quỹ nông nghiệp đặc biệt, hoặc quan hệ đối tác trách nhiệm hữu hạn bao gồm các tổ chức tài chính chuyên tài trợ cho doanh nghiệp nông nghiệp. Bằng cách cung cấp nguồn lực tài chính lớn hơn cho các nhà sản xuất và xuất khẩu sản phẩm nông nghiệp cũng như thực phẩm, chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu mở rộng xuất khẩu nông sản từ 922,3 tỷ yên (8,5 tỷ USD) vào năm 2020 lên 2 ngàn tỷ yên (18,5 tỷ USD) vào năm 2025 và 5 ngàn tỷ yên (46,1 tỷ USD) vào năm 2030.
9/ Theo The New York Times, Uber đã đưa ra thông báo rằng họ sẽ công nhận hơn 70.000 tài xế Uber ở Anh là nhân viên chính thức của hãng. Điều này có nghĩa là tài xế sẽ được hưởng mức lương tối thiểu, ngày nghỉ phép có trả lương và được đóng góp lương hưu. Quyết định này của Uber được đưa ra sau khi Tòa án Tối cao Anh ra phán quyết yêu cầu Uber phải coi các tài xế là nhân viên. Tuy nhiên, các tài xế tuy được công nhận là nhân viên, nhưng sẽ không nhận được quyền lợi đầy đủ như, nghỉ thai sản, trợ cấp thất nghiệp nếu bị sa thải.
Các tài xế Uber biểu tình tại Anh – Ảnh: DW
10/ Nhật Bản dự định tăng thuế khẩn cấp với thịt bò nhập khẩu từ Mỹ trong tuần này trong bối cảnh kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này trong năm tài chính 2020 được cho là sẽ vượt hạn ngạch 242.000 tấn. Theo đó, thuế nhập khẩu đối với thịt bò Mỹ sẽ tăng từ 25,8% lên 38,5% trong vòng một tháng theo thỏa thuận thương mại song phương Nhật Bản- Mỹ có hiệu lực từ tháng 1/2020. Theo số liệu của Bộ Tài chính Nhật Bản, trong tài khóa 2020 (tính từ tháng 4/2020), lượng thịt bò Mỹ nhập khẩu tính đến cuối tháng 2/2021 là 233.112 tấn và nhiều khả năng vào đầu tháng 3 sẽ vượt hạn ngạch trong thỏa thuận thương mại song phương. Mức tiêu thụ thịt bò Mỹ tại Nhật Bản được cho là tăng mạnh do nguồn cung từ Australia bị sụt giảm do hạn hán kéo dài khiến sản lượng chăn nuôi giảm sút. Theo hãng thông tấn Kyodo, việc tăng thuế có thể được áp dụng ngay từ ngày 18/3 tới.
