(Vietnamtime)- Một loài thằn lằn cá sấu đã được nhân cách hoá thành một nhân vật hoạt hình; một loài rùa ăn ốc được phát hiện tại một chợ ẩm thực của Thái Lan; một loài dơi hình móng ngựa như bước ra từ bộ phim giả tưởng Chiến tranh giữa các vì sao.
Chúng thực chất là ba trong số 115 loài mới được phát hiện vào năm 2016 tại khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng, vừa được WWF công bố.
Một loài dơi hình móng ngựa, Rhinolophus monticolus, như bước ra từ bộ phim giả tưởng Chiến tranh giữa các vì sao. Ảnh: Pipat Soisook
Báo cáo Các loài kỳ lạ được WWF biên soạn từ các công trình nghiên cứu của hàng trăm các nhà khoa học hàng đầu trên thế giới, cho biết: có 11 loài lưỡng cư, hai loài cá, 11 loài bò sát, 88 loài thực vật và 3 loài động vật có vú được phát hiện trong năm qua tại Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar và Việt Nam.
Trong số 115 loài mới này, Việt Nam sở hữu nhiều loài nhất: 65 loài. Thái Lan: 33 loài; Myanmar: 5 loài; Lào: 15 loài; và Campuchia: 7 loài.
Các phát hiện này đã nâng tổng số các loài được tìm thấy tại khu vực, gồm các loài thực vật, chim, động vật có vú, bò sát, cá và lưỡng cư, từ năm 1997 tới 2016, thành tổng cộng 2.524 loài.
Khu vực tiểu vùng sông Mekong mở rộng đang phải chịu sức ép từ nhiều hoạt động phát triển như khai thác khoáng sản, xây dựng đường xá, đập thủy điện lớn. Các hoạt động này đe doạ tới sự tồn tại của những cảnh quan tự nhiên – yếu tố làm nên sự độc đáo của khu vực.
Săn bắn các loài hoang dã để lấy thịt, hoặc các thương vụ buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp có giá trị hàng tỷ đô la càng khiến cho tình hình thêm tồi tệ. Nhiều loài có thể đã biến mất trước khi chúng được phát hiện.
Buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã, đặc biệt tại khu vực Tam giác vàng – nơi giáp ranh giữa Lào, Thái Lan và Myanmar, khiến cho quần thể các loài trong khu vực ngày càng bị suy giảm.
Hoạt động bất hợp pháp này còn đe doạ tới tất cả các loài của châu Á và của cả châu Phi. Một trong những nhân tố chính khiến việc buôn bán này gia tăng là nhu cầu từ các du khách Trung Quốc và Việt Nam. Họ thường tìm tới các khu vực như MongLa và Tachilek (Myanmar), và khu vực biên giới như Boten và Đặc khu Kinh tế Tam giác Vàng (Lào) để thoả mãn nhu cầu về sản phẩm các loài động thực vật hoang dã.
Ông Stuart Chapman, Trưởng đại diện WWF-Greater Mekong, nhận định: “Cứ một tuần, hơn hai loài mới được phát hiện. Con số hơn 2.500 loài trong 20 năm qua cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng đối với sự đa dạng sinh học toàn cầu. Dù khu vực đang phải đối mặt với rất nhiều mối đe doạ, nhưng những phát hiện này cho chúng ta thêm hy vọng: các loài từ hổ to lớn tới rùa nhỏ bé đều có cơ may sống sót.”
Mới đây, WWF đã khởi động chiến dịch “Thành phố Huế nói không với thịt thú rừng” với thông điệp “Huế văn minh, Huế gìn giữ thú rừng”. Chiến dịch mong muốn thay đổi hành vi tiêu thụ các loài động vật hoang dã, và bảo vệ các loài đặc hữu, quý hiếm của mình khỏi tuyệt chủng.
Thực tế, các nhà khoa học thường đợi đến khi một loài được chính thức xác định là một loài mới mới công bố phát hiện của mình. Đây là một quy trình mất rất nhiều thời gian, dẫn tới một số loài có thời gian chờ đợi để được công bố là loài mới lâu hơn các loài khác rất nhiều.
Giới thiệu đến độc giả một số loài trong báo cáo vừa được công bố:
Ảnh: Pipat Soisook
Một loài dơi hình móng ngựa, Rhinolophus monticolus, được phát hiện tại các khu rừng thường xanh của vùng núi tại Lào và Thái Lan.
Phải mất 10 năm tiến sỹ Pipat Soisook mới khẳng định được đây là một loài mới.
Với cấu trúc khuôn mặt giống hình móng ngựa, loài dơi này gợi nhớ tới những nhân vật trong một cảnh nổi tiếng của bộ phim Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars).
Ảnh: Thomas Ziegler
Thằn lằn cá sấu Việt Nam, Shinisaurus crocodilurus vietnamensis, có kích thước trung bình, sống ở vùng nước ngọt và các khu rừng thường xanh tại miền Bắc Việt Nam và phía Nam Trung Quốc.
Ước tính chúng chỉ còn khoảng 200 cá thể tại Việt Nam và đang bị đe doạ tuyệt chủng do sinh cảnh bị phá huỷ, tác động từ hoạt động khai thác than và bị buôn bán làm thú cưng.
Tiến sỹ Thomas Ziegler, trưởng nhóm nghiên cứu phát hiện ra loài này, đã nhân cách hoá chúng thành nhân vật Shini trong một cuốn chuyện tranh cho trẻ em về tầm quan trọng phải bảo vệ các loài thằn lằn.
Ảnh: Montri Sumontha
Một loài rùa ăn ốc, Malayemys isan, không phải được phát hiện tại các con sông hay trong rừng, mà tại một chợ của miền Bắc Thái Lan.
Tiến sỹ Montri Sumontha để ý thấy loài rùa này tại hai chợ khác nhau và nghi rằng chúng là một loài mới. Những người bán hàng cho ông biết họ bắt được chúng tại một con kênh gần đó.
Tiến sỹ Montri đã mua những con rùa này về nghiên cứu. Ông cho biết loài rùa này đang bị đe doạ bởi các công trình cơ sở hạ tầng như các con đập và đê, đồng thời kêu gọi luật pháp Thái Lan bảo vệ chúng.
Ảnh: Alexei Abramov
Hai loài chuột chũi, Euroscaptor orlovi và Euroscaptor kuznetsovi, được phát hiện tại các con sông suối của miền Bắc Việt Nam. Phát hiện này đã cho các nhà khoa học cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử và sự hình thành của các loài động vật có vú tại khu vực Đông Dương.
Tiến sỹ Alexei Abramov, một trong những người phát hiện ra hai loài này nhận định: một trong những lý do các loài chuột chũi có thể phát triển ổn định quần thể đó là do chúng sống dưới mặt đất, trong các khu vực được bảo vệ và do đó tránh bị săn bắt bất hợp pháp.
Ảnh: Cuoi T. Pham
Một loài ếch có màu sắc rực rỡ, Odorrana Mutschmanni, được nhóm nghiên cứu do TS Nguyễn Trường đứng đầu phát hiện tại khu vực rừng núi đá vôi phía bắc, cùng với 4 loài mới khác.
Các loài này bị đe doạ bởi các hoạt động khai thác đá làm xi măng và xây dựng đường xá. Ngôi nhà của chúng cần bảo được bảo vệ ngay lập tức.
Ảnh: Myloslav Petrtyl
Một loài cá, Schistura kampucheensis, với đường sọc kẻ màu đen và nâu in đậm trên thân dài mới được phát hiện tại Campuchia.
Theo Người Đô Thị
